Umiejętność udzielania pierwszej pomocy ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa w codziennym życiu, w pracy i w przestrzeni publicznej. Coraz częściej zwraca się uwagę na to, że szybka reakcja świadka zdarzenia może przesądzić o jego rezultacie. Nic więc dziwnego, że coraz więcej osób zapisuje się na kurs pierwszej pomocy, traktując go jako inwestycję w odpowiedzialność i spokój w sytuacjach zagrożenia. Szkolenia cieszą się także zainteresowaniem firm oraz instytucji, które chcą przygotować swoich pracowników na nagłe zdarzenia. Wiele osób zastanawia się, kto faktycznie może prowadzić takie zajęcia i jakie regulacje określają zasady ich organizacji. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ przepisy są zróżnicowane i zależą od rodzaju szkolenia. Niniejszy artykuł porządkuje te kwestie, wskazując obowiązujące regulacje oraz sposób ich stosowania w praktyce.
Spis treści
Ogólne zasady prowadzenia kursów
Polskie przepisy nie wprowadzają jednej, uniwersalnej definicji osoby uprawnionej do prowadzenia zajęć z udzielania pomocy przedmedycznej. W praktyce oznacza to, że szkolenie z pierwszej pomocy o charakterze ogólnym może prowadzić każda osoba posiadająca odpowiednią wiedzę oraz umiejętności. W takich kursach najczęściej uczestniczą pracownicy firm, instytucji czy osoby prywatne, a organizatorzy kierują się przede wszystkim kompetencjami i doświadczeniem instruktora. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie formy szkolenia są traktowane jednakowo. O ile kursy podstawowe pozostawiają większą swobodę w doborze prowadzących, o tyle szkolenia specjalistyczne – zwłaszcza te wynikające z obowiązków ustawowych – mają jasno określone zasady i wymagania wobec kadry dydaktycznej.
Kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy (KPP)
Najbardziej sformalizowaną formą edukacji w tym zakresie jest kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy. To szkolenie kończące się egzaminem państwowym i nadaniem tytułu ratownika. Dlatego ustawodawca precyzyjnie wskazuje, kto może przeprowadzić kurs pierwszej pomocy na tym poziomie. Zajęcia KPP mogą prowadzić wyłącznie osoby wykonujące zawody medyczne – lekarze, pielęgniarki oraz ratownicy medyczni. Wynika to z faktu, że program kursu obejmuje zarówno wiedzę teoretyczną, jak i intensywne ćwiczenia praktyczne, które muszą być nadzorowane przez osoby z odpowiednim przygotowaniem zawodowym. Ponadto organizator kursu zobowiązany jest do uzyskania zgody wojewody na realizację programu. Procedura ta obejmuje weryfikację kwalifikacji kadry, wyposażenia dydaktycznego oraz zgodności programu szkolenia z obowiązującym ramowym wzorcem. Po ukończeniu kursu uczestnik otrzymuje certyfikat pierwszej pomocy, potwierdzający zdobycie kwalifikacji ratownika.
Edukacja w szkołach i placówkach oświatowych
Kwestia nauczania pierwszej pomocy w szkołach została uregulowana w odrębnych przepisach. Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz rozporządzenia wykonawcze wskazują, że zajęcia mogą prowadzić lekarze systemu, pielęgniarki, ratownicy medyczni, a także nauczyciele, którzy ukończyli odpowiednie szkolenie przygotowawcze. Tym samym ustawodawca poszerzył katalog osób uprawnionych, ale jednocześnie wprowadził wymóg dodatkowego przygotowania pedagogicznego. Dzięki temu uczniowie otrzymują wiedzę przekazywaną nie tylko przez specjalistów medycznych, lecz także przez nauczycieli przeszkolonych w zakresie dydaktyki i praktyki udzielania pomocy. Dlatego to właśnie przepisy prawa przesądzają, kto może przeprowadzić szkolenie z pierwszej pomocy w ramach zajęć edukacyjnych i jakie kompetencje są do tego wymagane.
Kursy i szkolenia w firmach
W środowisku pracy odpowiedzialność za organizację zajęć spoczywa na pracodawcy. Przepisy dotyczące BHP wskazują na konieczność zapewnienia pracownikom możliwości zdobycia podstawowych umiejętności w zakresie ratowania życia. W tym przypadku regulacje nie precyzują jednak, kto dokładnie ma prowadzić zajęcia. Najczęściej są to ratownicy medyczni, lekarze lub doświadczeni instruktorzy posiadający odpowiednie uprawnienia. Popularnością cieszy się zwłaszcza kurs pierwszej pomocy z certyfikatem, który daje pracownikom nie tylko praktyczne umiejętności, lecz także dokument potwierdzający uczestnictwo w szkoleniu. Dla wielu firm ma to znaczenie dowodowe podczas kontroli organów nadzoru pracy. Tego typu kursy mają bardziej elastyczną formę i mogą być dopasowane do specyfiki zakładu – inaczej wyglądają w biurach, a inaczej w zakładach przemysłowych czy budowlanych. W każdym przypadku liczy się jednak jakość przekazu i możliwość przećwiczenia realnych sytuacji, które mogą wydarzyć się w miejscu pracy.
Zestawienie rodzajów szkoleń i uprawnień
Choć przepisy nie zawsze są jednoznaczne, można wskazać ogólne zasady dotyczące prowadzenia zajęć z udzielania pomocy przedmedycznej.
- Kursy ogólne – prowadzone przez osoby z odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, często instruktorów z certyfikatami.
- Kurs KPP – realizowany wyłącznie przez osoby wykonujące zawody medyczne, z zatwierdzonym programem.
- Edukacja szkolna – prowadzona przez lekarzy, ratowników, pielęgniarki oraz nauczycieli po specjalnym przeszkoleniu.
- Szkolenia firmowe – elastyczne pod względem formy, zwykle prowadzone przez ratowników medycznych lub instruktorów posiadających uprawnienia.
Tak uporządkowany podział jasno pokazuje, że wymagania wobec prowadzących nie są jednorodne. Podstawowy kurs pierwszej pomocy może być realizowany przez instruktora z odpowiednim przygotowaniem, natomiast kursy kwalifikowane oraz zajęcia w szkołach wymagają już formalnych uprawnień określonych w ustawach i rozporządzeniach.
Analiza obowiązujących regulacji pokazuje, że nie istnieje jedna uniwersalna zasada dotycząca prowadzenia zajęć z pierwszej pomocy. Kursy o charakterze ogólnym mają bardziej elastyczne wymagania wobec instruktorów, natomiast szkolenia specjalistyczne są ściśle uregulowane i mogą być prowadzone wyłącznie przez osoby z odpowiednim wykształceniem medycznym. W praktyce oznacza to, że duże znaczenie ma doświadczenie oraz przygotowanie prowadzących, niezależnie od ram formalnych. Wybierając kurs z pierwszej pomocy, warto upewnić się, że instruktor potrafi przekazać wiedzę w sposób praktyczny i angażujący. Tylko wtedy uczestnicy nabędą umiejętności, które realnie zwiększają szanse skutecznej reakcji w sytuacjach zagrożenia. Dostępne dziś kursy z pierwszej pomocy różnią się zakresem i poziomem zaawansowania, ale ich wspólnym mianownikiem powinno być przygotowanie do działań w realnych warunkach. Jeśli chcesz zdobyć praktyczne umiejętności pod okiem doświadczonych ratowników, skorzystaj ze szkoleń organizowanych przez RatujeMy. Zajęcia prowadzone są przez osoby na co dzień pracujące w Państwowym Systemie Ratownictwa Medycznego oraz jednostkach ratowniczych. To gwarancja wiedzy opartej na realnej praktyce i pewności, że pomaganie naprawdę jest bardzo proste.